Beeld ↑

Florens; syn wyf Mechtelt.
Floris; zijn vrouw [heet] Machteld.

Floris IV: * 1210 – † 1234;
Machteld van Brabant: * ? – † 1267

—

Bron illustratie Floris IV
Chronique des comtes de Hollande depuis les origines jusque 1415

Hendrik van Heessel (†1470), de auteur van dit manuscript, was als heraut onder meer in dienst van enkele Duitse keizers en ook van Filips de Goede, hertog van Bourgondië en stichter van de Orde van het Gulden Vlies. In dit verzamelschriftje maakte Hendrik aantekeningen in het Latijn, Duits en Middelnederlands. Het opmerkelijkste onderdeel zijn de 24 portretten van de graven van Holland, van de 10de eeuw tot en met Jacoba van Beieren, die in 1428 aftrad. De pentekeningen zijn de oudst bekende afbeeldingen van deze edellieden. Ze zijn waarschijnlijk in de zomer van 1456 gemaakt aan het Haagse Binnenhof. Inspiratiebron waren waarschijnlijk de nu verdwenen houten gravenbeelden die daar toen stonden.

—

Collectie
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen

Met dank aan
Prof.dr. W. van Anrooij

Het denken aan een nieuw, imposant hof moet na 1222 begonnen zijn, nadat Floris van Holland twaalf jaar oud en dus volwassen was geworden

Auteur  |  Ton Haak

Een huwelijk kwam in het vooruitzicht, met de tien jaar oudere Machteld van Brabant met wie hij sinds zijn vierde levensjaar verloofd was.

Zij de jongere zus van graaf Hendrik I van Brabant’s stiefmoeder, Mathilde van Vlaanderen, en kinderloos gehuwd geweest met graaf Hendrik II van Brunswijk. Graaf Boudewijn van Benthem, die vanaf 1220, na het overlijden van graaf Willem I, de vader van Floris, regent over Holland was geweest, had hem aangeraden met huwen te wachten tot hij wat ouder zou zijn, hij dacht aan de leeftijd van veertien jaar. Antwerpen werd de locatie van de huwelijksvoltrekking. Het was 1224.

Zo welgelegen
Het jonge adellijke paar kon beschikken over achttienhoven in het gebied van Middelburg tot Alkmaar. Dat waren de kernen van hun agrarische domeinen en jachtgebieden, hier en daar ook centra van waaruit het graafschap Holland werd beheerd en dus jurisdicio, waar alle juridische zaken werden geregeld. Het trekken van de ene naar de andere plaats raakten zij snel zat. Het grafelijk hof in het Zande werd, samen met de nabijgelegen villa Losdun, hun belangrijkste pleisterplaats. Het was er comfortabel wonen in dit vruchtbare agrarische (zeeklei)gebied grenzend aan duinen; ook de jacht was er goed. Het was daar dat Machteld zwanger raakte en de eerstgeborene het leven zag. Dat was Willem, die voorbestemd was om ooit Floris op te volgen als graaf Willem II. Zijn geboortejaar was 1227. Floris was zeventien, Machteld zevenentwintig jaar oud.

“Vrouwe Meilandis was de eigenaar,” zei Floris, of was het toch Machteld. “Het is vast te koop. En het is er veilig, hoog genoeg gelegen om vloed uit zee te weerstaan”

Na de geboorte van Willem begon het denken aan het verder bouwen niet alleen aan een gezin, maar ook aan een huisvesting die een aanzien hebbende grafelijke familie waardig zou zijn. Het moet tijdens een wandeling in het duingebied geweest zijn dat Floris tegenover Machteld de wens kenbaar maakte – of was zij het die haar jongere echtgenoot ertoe preste? – om noordelijker een bezit te kopen, daar waar een strandwal, een smalle duinrug, te vinden was, zo welgelegen tussen dik veengebied (in het oosten), mooi duingebied met strandwallen en strandvlakten (ten westen), en het hun bekende zeekleigebied (aan de zuidkant). Daar had de familie van Wassenaer, die van Dirk, een groot agrarisch domein ten zuiden van het Haagse Bos waar het o zo goed jagen was. “Vrouwe Meilandis was de eigenaar,” zei Floris, of was het toch Machteld. “Het is vast te koop. En het is er veilig, hoog genoeg gelegen om vloed uit zee te weerstaan.”

“Dan schenken wij Losdun aan de cisterciënzers,” mijmerde Machteld. “Alleen als ik er kan blijven jagen, daar in de bossen en duinen,” reageerde Floris snel. “En de kapel moet bewaard blijven, met dat mooie gewijd altaar, ook dat is een voorwaarde. Die is al sinds 1186 in de familie.”

De onderhandelingen begonnen. In 1229 was het zo ver: …

Reserveer de eerste uitgave
En lees binnenkort dit verhaal en de vele andere verhalen in een adem uit!